Hồ Vực Mấu là một trong những hồ có dung tích lớn nhất tỉnh Nghệ An với 74 triệu m3, vừa phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp, vừa có dung tích cắt lũ và phát điện. Trong những năm qua, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Nghệ An đã sử dụng công nghệ quan trắc vận hành tự động SCADA để hỗ trợ vận hành hệ thống.
Theo ông Nguyễn Xuân Long – Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Nghệ An, tình hình ngập lụt của vùng hạ du Nghệ An trong thời gian qua có 3 nguyên nhân chính: “Thứ nhất, cửa xả tràn từ cửa biển khu vực sông Hoàng Mai bị bồi lấp nghiêm trọng, chưa được nạo vét. Các hộ gia đình lấn chiếm, cơi nới, đóng cọc giăng lưới bắt cá gây ảnh hưởng đến dòng chảy. Thứ hai, hồ Vực Mấu nằm gần biển, trong quá trình xả lũ nước triều cường, nước ở thượng lưu lên kết hợp cùng mưa ở hạ lưu, 3 dòng nước đó có thể gây bất lợi cho vùng hạ du. Thứ ba, các dự án xây dựng dọc sông Hoàng Mai là một phần nguyên nhân gây cản trở dòng chảy, ảnh hưởng đến tiêu thoát lũ”.
Từ khi được đưa vào sử dụng, phần mềm đã hỗ trợ cho công ty lập phương án điều tiết nhằm đảm bảo an toàn công trình hồ thủy lợi và giảm ngập lụt cho vùng hạ lưu đảm bảo tích nước đáp ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp và các ngành khác trên địa bàn.
Việc đầu tư các hệ thống quan trắc tự động áp dụng cho các hồ chứa như hồ Vực Mấu là rất cần thiết. Trong công tác điều hành để biết được lượng mưa cũng như việc xả lũ, điều tiết vận hành trong quá trình phòng chống thiên tai. Trên địa bàn Nghệ An mới chỉ áp dụng cho hồ Vực Mấu, thời gian tới cần được ứng dụng rộng rãi ở các hồ thủy lợi trên địa bàn.
Trong tương lai nếu có nguồn vốn thì tỉnh sẽ tiếp tục ứng dụng trong tất cả các hồ chứa, đặc biệt là những hồ lớn. Về lâu dài hệ thống tưới của thủy lợi Bắc Nghệ An cũng sẽ được áp dụng hệ thống quan trắc tự động.
Tiếp nối mô hình hiệu quả của hồ Vực Mấu, thời gian tới, nhằm tăng cường phục vụ cho công tác tưới tiêu trên địa bàn, tỉnh Nghệ An sẽ tiếp tục tăng cường đầu tư xây dựng các hồ chứa như hồ thủy lợi Bản Mồng nhằm tăng thêm diện tích tưới, diện tích trữ nước.
Đồng thời, bảo đảm công tác an toàn hồ đập, hiện nay với lượng hồ chứa chưa được nâng cấp, sửa chữa còn nhiều, ngành thủy lợi tỉnh cần có sự tính toán đầu tư, quan tâm nâng cấp hồ chứa để đảm bảo an toàn về hồ đập.
Hiện nay cả nước gần 7.000 hồ đập thủy lợi, trong đó có gần 900 hồ đập được đánh giá là hư hỏng xuống cấp, mất an toàn trong mùa mưa lũ, do đó việc ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác công trình thủy lợi phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu, đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước cho hoạt động thủy lợi là rất quan trọng.
Nguồn: Nguyễn Hùng – nongnghiep.vn