Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguồn nước ở Việt Nam có 60% phụ thuộc vào nước ngoài, còn lại 40% là nội sinh nên vấn đề an ninh nguồn nước quốc gia đặc biệt quan trọng. Vì vậy giải pháp bảo vệ rừng, trồng rừng, thực hiện tốt đề án 1 tỷ cây xanh để nguồn nước nội sinh bền vững.
Sáng ngày 4/6, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đặng Quốc Khánh đã trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội tại Hội trường theo nội dung chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.
Trồng rừng để đảm bảo bền vững nguồn nước nội sinh
Tại phiên chất vấn, trả lời câu hỏi của Đại biểu Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) về các giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước trong thời gian tới. Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, an ninh nguồn nước, biến đổi khí hậu tác động rất lớn đến Việt Nam nên cần có các giải pháp cấp bách.
Hiện nay, nguồn nước ở Việt Nam có 60% bị phụ thuộc nước ngoài, chỉ còn 40% là nguồn nước nội sinh. Việc đảm bảo an ninh nguồn nước, trước tiên phải đảm bảo nguồn nước nội sinh bền vững bằng các giải pháp bảo vệ rừng, trồng rừng, thực hiện tốt đề án 1 tỷ cây xanh… Có như vậy nguồn nước nội sinh mới bền vững.
Theo Bộ trưởng Bộ TN&MT chỉ có 40% là nguồn nước nội sinh nên chúng ta phải sử dụng thật hiệu quả. Hiện 80% nguồn nước của chúng ta phục vụ cho nông nghiệp song việc sử dụng chưa thực sự hiệu quả. Ví dụ khi cần nước đổ ải, gieo trồng, các hồ chứa sẽ phải xả nước, song chỉ khoảng 10% số nước này được sử dụng. Do vậy, chúng ta cần dần dần khắc phục điều này.
Về nhóm giải pháp phi công trình, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, đã có các quy định đầy đủ về đảm bảo an ninh nguồn nước. Hiện Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch điều tra đánh giá tài nguyên nước và 8 quy hoạch các lưu vực sông. Bộ TN&MT đang tiếp tục tham mưu với Chính phủ ban hành quy hoạch 5 lưu vực sông để đảm bảo phối hợp sử dụng nước hiệu quả và tăng cường trách nhiệm của các địa phương.
Theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, đồng bằng sông Cửu Long đang thiếu nước nghiêm trọng, người dân phải chủ động tích trữ nước và sử dụng tiết kiệm nước. Biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng, an ninh nguồn nước ngày càng có vai trò đặc biệt quan trọng, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục xử lý điều phối đảm bảo an ninh nguồn nước, phối hợp với các nước trong khu vực để đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia.
Không phải địa phương nào cũng làm được hồ trữ nước
Chất vấn tại Quốc hội, đại biểu Quàng Thị Nguyệt – Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên nêu rõ: đầu tư công trình tích trữ nước là một trong những giải pháp ưu tiên trong Luật Tài nguyên nước năm 2023. Để đảm bảo chủ động tích trữ, điều hoà, phân phối nguồn nước nhằm đáp ứng yêu cầu sử dụng nước phục vụ dân sinh và phát triển kinh tế – xã hội, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết việc thực hiện các chính sách nhằm thu hút đầu tư xây dựng các công trình tích trữ nước trong thời gian tới như thế nào?
Trả lời câu hỏi của đại biểu Quàng Thị Nguyệt, Bộ trưởng Bộ TN-MT cho biết, thời gian qua, chúng ta rất quan tâm đến việc xây dựng hồ thủy lợi để tích trữ nước. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang rà soát những nơi có đủ điều kiện để xây dựng các hồ đập, hồ thủy lợi. Việc tích trữ nước phải gắn với việc sử dụng hiệu quả nguồn nước.
Ngoài ra, việc kêu gọi các doanh nghiệp xây dựng các hồ thủy lợi, hồ đập cũng phải gắn với đảm bảo công tác bảo vệ môi trường, không ảnh hưởng đến rừng, hệ sinh thái…
Ở khu vực miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên, chúng ta xây dựng các hồ đập và các hồ thủy điện, các hồ thủy điện kết hợp với hồ thủy lợi. Trong Luật Tài nguyên và Môi trường cũng có quy định quản lý ở lưu vực sông cũng như đảm bảo được việc tích trữ nước và bảo vệ môi trường tự nhiên.
Tham gia trả lời chất vấn về tài nguyên nước, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết trên thế giới đang đánh giá chúng ta đang ở trong kỷ nguyên khô hạn mang tính chất toàn cầu, không riêng gì Việt Nam, trong đó Việt Nam lại là quốc gia bị tổn thương nhất. Bộ trưởng khẳng định, tiếp cận vấn đề nước chúng ta phải tiếp cận ba chủ thể: số lượng nước, chất lượng nước và cách thức chúng ta sử dụng nguồn nước. Đặc biệt, cách thức sử dụng nguồn nước sẽ tác động tới số lượng nước và chất lượng nước. Chúng ta chưa bao giờ xem nước là tài nguyên, nhưng đứng trước thách thức biến đổi khí hậu, cách thức chúng ta khai thác, sử dụng, đã đến lúc chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận với nguồn nước. Chúng ta cũng cần có “tuyên ngôn” với bà con nông dân cả nước rằng, chúng ta không phải là một quốc gia dư thừa nước, do vậy cần có cách tiếp cận ngắn hạn, vừa dài hạn, vừa có chiến lược tổng thể để chuyển đổi trạng thái nông nghiệp, từ tưới tràn, tưới xả sang tưới nhỏ giọt…
Bộ trưởng nhấn mạnh, tiết kiệm nước còn liên quan đến phát thải khí nhà kính, trong đó đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao giảm phát thải gắn với tăng trưởng xanh, tiết kiệm nước hơn sẽ làm giảm phát thải. Bộ trưởng cũng mong muốn Quốc hội ủng hộ đề án Chính phủ đã phê duyệt.
Đề cập đến câu hỏi của đại biểu Quốc hội về hồ chứa, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định, các địa phương cần phải xem xét thận trọng, bởi không phải dễ để sử dụng diện tích lớn làm hồ trữ nước của một địa phương để phục vụ cho địa phương khác, nhất là địa hình bằng phẳng, không có độ dốc. Bộ trưởng cho rằng, các địa phương nên tham khảo kinh nghiệm của tỉnh Trà Vinh trong tiếp cận nguồn nước, các giải pháp tiết kiệm nước, ngăn chặn xâm nhập mặn.